Aidan Levy’nin Yeni Kitabı: “Saxophone Colossus: The Life and Music of Sonny Rollins”

“…bu müziğin hakkını vermek için mücadele ettim”.

Lou Reed ve Patti Smith’le ilgili biyografik kitaplarından tanıdığımız araştırmacı-yazar Aidan Levy, 2022’nin son aylarında beklenen yeni eserini okurların beğenisine sundu. Efsanevi saksofoncu Walter Theodore “Sonny” Rollins‘in sosyal ve kişisel mücadeleleri yanında, spritüel yolculuklarla dolu, bazen trajik, çoğu zaman da müziği gibi doğaçlama hayatını işleyen kitap, bu dev sanatçı hakkında merak edilenleri, bilinmeyenleri detaylı bir şekilde betimliyor.

Rollins’te hep bir gizem var. Jazz’ın bu usta adamı yalnızmış ama hiç “kimsesiz” olmamış, ancak sahne gerisinde şahsi sorunlarla bezenmiş bir hayattan da kaçamamış. Kayıt altına alınmış sanat hayatı yanında kişisel yaşamı da geniş çevrelerin merak konusu olmuş hep. Ödüller, madalyalar, övgüler, başarı üzerine başarı. Tüm zamanların en iyilerinden kabul edilmek, bebop ve avant-garde arası köprüyü inşa etmek, jazz’ın altın döneminde baş rol kapmak ve sonuçta 70 seneye yayılan bir hikaye. Levy biyografide detaylara ve özellikle bilinmeyenlere odaklanmış.

Saxophone Colossus (…kitabın ismi sanatçının çığır açan jazz klasiği 1957 albümüyle aynı ismi taşıyor. ‘Colossus’ dilimize ‘dev eser, yapı’ veya ‘abide’ olarak çevrilebilir tahmin ediyoruz). Yazar her yönden kapsamlı bir portre çiziyor. Rollins’in kendisiyle, yakınlarıyla ve sanat hayatında yolunun kesiştiği dostlarıyla yapılan 200’den fazla röportajla ustanın geçmişinde gezdiriyor bizi Levy. Ayrıca müzik hayatı yanında Rollins’in sosyal haklar savunucusu ve çevreci kimliğini de öğreniyoruz.

Sonny Rollins (Photo: John Abbott)

Hikayesi New York’un Harlem mahallesinde başlıyor. Sonra özgün akım yaratıcıları Bud Powell, Thelonious Monk, Charlie Parker, Miles Davis, Dizzy Gillespie, Billie Holiday gibi öncülerin arasında devleşen isim oluyor efsanevi saksofonist. Hızlı şöhrete ulaşmış, bedelini de ödemiş. Madde bağımlılığıyla birlikte gelen cezaevi yılları ve hayatını yeniden sorgulamasına, sonuçta – kendine göre – doğru yolu bulmasına kadar giden bir zaman… ve 1959’da başlayan iki sene sahnelerden uzak, kendini sadece enstrümanına adama yılları (bu yalnız yıllarda Williamsburg Köprüsü’ndeki (New York City – Brooklyn bağlantısı) 16 saate varan saksofon egzersizleri jazz dünyasında şehir efsanesi gibi konuşulur ancak, tamamen doğru bilgidir).

1968’de iç dünyasını iyileştirmenin peşinde Hindistan yollarına düşüyor Rollins, 1971’deki dönüşünde sahne, stüdyo dünyasına geri geliyor, ve yıllarca üst seviye müzisyenliğiyle sanat dünyasına hizmet ediyor… 2012’de kendini emekliye ayırana dek.

Kitaptan izler kalıyor bizlere; Sonny Rollins’in hikayesi sanki temsil ettiği sanatın kendisi gibi – doğaçlama, yaratıcı, zamansız… Yazar okurlarına bu çok yönlü ve derin şahsiyetin, kendi özaydınlanma yolculuğunda hem nasıl bir “abidevi” sanatçı, ve aynı zamanda bir “sosyal adalet” neferine dönüştüğünü akıcı bir dille anlatıyor. Levy bu “sözel tarih” niteliğindeki eseriyle başköşede alacak gibi.

Aidan Levy (Photo. Jahsie Ault)

—

“Gençtim ve Sonny Rollins hakkında bildiğim tek şey ‘ufkumu açan”‘müziğiydi. Aradan kırk yılın üzerinde bir zaman geçmiş ve ortaya çıkan şeffaf, derin, anlaşılır ve akıcı bir kitaptan bu efsanenin etkileyici hayat hikayesini şimdi soluk almadan okuyorum. Sonny sadece yaratıcı, cesur, özgür, taviz vermeyen “ölümsüz bir abide” değilmiş. Hep sistemi sorgulamış, ve sürekli mücadele eden bir halk adamı olarak insanlığa hizmet etmiş.” – Joshua Redman, Grammy Adayı saksofonist, besteci, eğitmen

“Aidan Levy’nin bu şaheserinde ne isterseniz var, ve derinlere inilmiş. Sözlüğümde ‘Ustaların Ustası’ olarak en üst mertebede yer etmiş Sonny Rollins’in sanatçı kimliği ve beşeri serüvenini detaylarıyla okuyorum bu kitapta. Hüsranlar, zaferler, arayışlar, kayboluşlar, yeniden doğuşlar… Derim ki: Sonny’yi dinlerken okuyun hikayesini. Aydınlanmanız yakındır.” – Joe Lovano, Grammy Ödüllü saksofonist, besteci, prodüktor, eğitmen